Табдилоти рақамии иқтисодиёт, аз ҷумла маъмурикунонии андоз, муносибатро ба кори мақомоти андоз тағйир медиҳад ва истифодаи технологияҳои муосири иттилоотиро дар бар мегирад, ва Тоҷикистон низ аз ин истисно нест. Масалан, сомонаи Кумитаи андози назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон andoz.tj, ки барои истифодаи 56 намуди хизматрасониҳои электронӣ, ки шумораи онҳо тадриҷан меафзояд, фароҳам меорад.
Сомонаи расмии Кумитаи андоз аз соли 2007 мавриди истифодаи шаҳрвандон ва андозсупорандагон қарор дода шуда, тибқи муқаррароти қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 10.07.2017, №344 «Дар бораи Қоидаҳои ягона барои сомонаҳои расмии вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар шабакаи Интернет» пайваста такмил дода, азнавсозӣ карда мешавад.
Ҳангоми такмил додани сомона, Кумитаи андоз пеш аз ҳама ба хизматрасониҳои электронӣ тамаркуз мекунад, зеро онҳо риояи қонунгузории андоз, аз ҷумла иҷрои ӯҳдадориҳои андоз аз ҷониби андозсупорандагон ва фаъолияти мақомоти андозро дар самти такмили маъмурияти андоз содда мекунанд.
Ба функсияҳое, ки хизмарасониҳои электронии Кумитаи андоз иҷро мекунанд, муфассалтар назар кунем.
Хизматрасониҳо бо назардошти категорияҳои андозсупорандагон тақсим карда мешаванд: барои шахсони воқеӣ, ҳуқуқӣ, соҳибкорони инфиродӣ, инчунин барои шахсони хориҷие, ки ба шахсони воқеии Ҷумҳурии Тоҷикистон хизматрасониҳои электронӣ анҷом медиҳанд ва мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон» аз 17 декабри соли 2020, №1744 андозбандӣ карда мешаванд.
Барои ҳамаи категорияҳои андозсупорандагон модули «Утоқи шахсии андозсупоранда» дастрас аст, ки чунин имкониятҳо медиҳад:
-
пешниҳоди эъломияи андоз;
-
тартиби санади муқоисавиро бо мақомоти андоз;
-
тафтиши маълумот оиди объектҳои амволи андозбандишаванда бо маълумоти мақомоти андоз;
-
онлайн-пардохти андозҳо ва боҷҳо;
-
тафтиши расидҳои пардохти андоз ва эътибори расидҳои фискалиро;
-
маълумотро дар бораи мавҷудияти қарзи андоз ё набудани он ва ғайра талаб кунад.
Омӯзиши омори боздид аз сайтҳо нишон дод, ки аз ҳама бештар талабот ба хидматҳо ба монанди:
1) ҳисобкунаки андоз (барои ҳисоб кардани андоз аз даромад, андоз аз амволи ғайриманқул, замин ва нақлиёт);
2) ҷустуҷӯи РМА (барои гирифтани маълумот дар бораи РМА);
3) онлайн-номнавис барои қабули шаҳрвандон дар Кумитаи андоз.
Ба шахсони воқеӣ, ки мехоҳанд бо мақсади фаъолияти сҳибкорӣ ба қайд гирифта шаванд, имконият дода мешавад, ки барои бақайдгирии давлатӣ дар шакли электронӣ ариза пешниҳод кунанд.
Ба шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ дар утоқи шахсӣ чунин онлайн-имкониятҳо дастрас астанд:
-
азназаргузаронии ҳисобварақа;
-
пешниҳоди эъломияҳои андоз;
-
пешниҳоди ҳисобнома-фактура барои контрагент;
-
анбори электронӣ;
-
бақайдгирии ва мониторинги МНХ;
-
ирсоли дархостҳо барои гирифтани тасдиқи санади муқоисавӣ, гирифтани маълумотномаи надоштани қарз ва ғайра.
Алоҳида бояд дар бораи модули барои хизматчиёни давлатӣ пешбинишуда қайд кард. Хизматчиёни давлатӣ, ки тибқи қонунгузорӣ уҳдадоранд ҳар сол на дертар аз 1 апрели соли пас аз соли ҳисоботӣ эъломия дар бораи даромад пешниҳод кунанд, имкон доранд эъломияро дар шакли электронӣ пешниҳод кунанд.
Дар оянда Кумитаи андоз ба нақша гирифтааст, ки технологияҳои Big Data-ро ҷорӣ кунад. Илова бар ин, як лоиҳаи тиҷорати электронӣ амалӣ карда мешавад, ки ҷорӣ намудани мошинҳои кассавии абрии виртуалиро пешбинӣ мекунад.
Технологияҳои иттилоотӣ дар системаи андоз ба рушди соҳибкории хурд ва миёна таъсири мусбат расонида, дар фароҳам овардани шароити баробар ва таъмини шаффофияти фаъолият мусоидат мекунанд. Технологияҳои рақамӣ дар маъмурикунонии андоз раванди ихтиёрии риояи қонунҳои андозро низ содда мекунанд. Реформаи маъмурикунонии андоз барои афзоиши даромадҳо ва пардохтҳо ба буҷети давлатӣ шароити мусоид фароҳам меорад, ки ин ба рушди соҳаи иҷтимоию иқтисодии кишвар фоида мерасонад.
